Redactioneel commentaar

Zes paar klompen

Op de bescheiden reünie van boerenfamilies vertelt een vrouw hoe haar gezin door overheidsingrijpen verhuisde van een ruime boerderij naar een kleine stadswoning. Vechtend tegen haar tranen wijst ze zesmaal met haar rechterwijsvinger naar de vloer: 'Onze zes paar klompen stonden voortaan op een deurmat op de derde etage.' Al snel ontstond er ruzie met de benedenburen die horendol werden van de kletterende klompen in het gemeenschappelijke trappenhuis. Wanneer de vrouw dit vertelt, zucht een van mijn ooms diep. Het is maar al te herkenbaar. Ook zijn vader, mijn opa, is van zijn erf verstoten. Hij verruilde de vertrouwde boerderij noodgedwongen voor een vreemde fabriek en vervolgens voor een door stil verdriet te vroeg gegraven graf.

Decennia later voelen de kinderen en kleinkinderen nog altijd de pijn van de boeren die werden onteigend voor de aanleg van vier nieuwe, Amsterdamse stadswijken. Sommigen kregen net voldoende geld voor de waardevolle bouwgrond om elders een nieuw bestaan op te kunnen bouwen. Dat was tenminste iets. Anderen werden afgescheept met niet veel meer dan de sleutel van een huurwoning, omdat op hun geminachte grond vooralsnog geen huizen waren ingetekend. Aldus werden diverse boerenlevens vermalen door de bureaucratie.

Dit besef leidt onherroepelijk tot begrip voor het leeuwendeel van de boerenprotesten tegen de stikstofplannen. Emotioneel gezien valt het wantrouwen jegens de overheid zeer te begrijpen. Van de dronkenmansgang in de gasgebieden tot het wangedrag in de toeslagenaffaire: de overheid blijkt te vaak een vermaalmachine. Wanneer een dergelijke overheid jouw erf op een kille stikstofkaart tot probleemplek verklaart, lopen de emoties logischerwijs hoog op.

Rationeel gezien hebben de boeren echter minder recht van spreken. Als we democratisch kiezen voor een groenere toekomst met voldoende huizen, dan zullen de boeren met bijna 4 miljoen koeien, ruim 11 miljoen varkens en bijna 100 miljoen kippen moeten inschikken. Uiteraard op verantwoorde wijze, met verstandige compensatieregelingen, rationeel maar met oog voor alle emoties, zonder kille stikstofkaarten én zonder zes paar klompen op een stadse deurmat.

Ron van Gelderen

jullie nieuwe redacteur

Dit is een artikel uit Huurpeil 3, 2022