Ruim honderd Amsterdamse huurders in de vrije sector, vooral op Java-eiland, trotseerden de hitte om te debatteren over de betaalbaarheid van hun woningen. Die staat namelijk ernstig onder druk, door de exorbitante huurstijgingen van de laatste jaren. Initiatiefnemer van het symposium is Huurdersvereniging JR Javaeiland. De ruim 500 vrije sectorwoningen op dit eiland in het IJ waren in 1997 het eerste zogeheten ‘middenhuurproject’ in Amsterdam, met een gemiddelde huur van € 604,-. Na het aflopen van de erfpachtafspraken met de gemeente Amsterdam verhoogde verhuurder Bouwinvest de huren stapsgewijs naar € 1.467,-, een stijging van 140%. En daar komt op 1 juli weer 3,1% bij. Omdat ze de huur niet meer kunnen opbrengen zijn de afgelopen twee jaar ruim 200 Java-eilanders verhuisd.
Huren bevriezen
Huurdersvereniging JR Javaeiland heeft bij monde van voorzitter Wisso Wissing verhuurder Bouwinvest voorgesteld om de huren de komende drie jaar te bevriezen en daarna slechts met het inflatiepercentage te verhogen. Meer in het algemeen wil de huurdervereniging samen met de politiek en de commerciële verhuurders het nijpende probleem van de betaalbaarheid oplossen, door regulering van (een deel van) de vrije huursector. ‘De liberalisering is te ver doorgeslagen’.
Regulering
Frank van Blokland, directeur van IVBN (Vereniging van Institutionele Beleggers in Vastgoed Nederland), is tegen regulering en blijft een fervent voorstander van vrije marktwerking en dus van markthuren, hoe hoog die ook zijn. ‘Ik wil excessen bestrijden maar ben tegen regulering. Met dit standpunt krijg ik zeker niet de populariteitsprijs vanavond.’
Woonbonddirecteur Paulus Jansen is wel voor regulering, in ieder geval van het middensegment met een huur tussen € 720,- en € 1.000,-. ‘Ik denk dat juist regulering kan zorgen voor betaalbaarheid, continuïteit én een redelijk rendement bij beleggers.’
Inflatie plus 1% lijkt bespreekbaar
Een bewoonster van een Java-eiland in de zaal, die als lerares haar huur veel harder ziet stijgen dan haar salaris, houdt Van Blokland voor dat ze noodgedwongen zal moeten verhuizen. ‘Waar moet ik naar toe? Ik woon hier met veel plezier.’ Volgens Van Blokland kunnen huurders die in de problemen zitten ‘altijd komen praten. We kunnen dan een goedkopere woning zoeken.’ Maar huurbevriezing of –verlaging zit er niet in. Toch lijkt Van Blokland, onder druk van de steeds luidere bewonersprotesten, wel bereid om de huurstijgingen in de vrije sector ‘branchebreed’ te matigen. Zo lijkt het aanbod van Paulus Jansen om de huur te verhogen met maximaal inflatie plus 1% bespreekbaar te zijn. Van Blokland: ‘Maar tekenen bij het kruisje doe ik niet.’
‘U heeft elkaar nodig’
De ontwerper van Java-Eiland, architect en stedenbouwkundige Sjoerd Soeters, is ook in de zaal. Hij oogst groot applaus met zijn oproep aan de politiek en de institutionele beleggers om populaire woonbuurten zoals Java Eiland, betaalbaar, leefbaar en gemengd te houden. ‘Mensen hebben daar een sociaal netwerk opgebouwd en willen er graag blijven wonen. Nu dreigen ze eruit te worden gegooid, omdat hun huren sneller stijgen dan hun pensioenen of salarissen. Politici en beleggers moeten daarover praten en ze moeten samenwerken. U heeft elkaar nodig.’ Overigens heeft hij geen goed woord over voor vastgoedcowboys, zoals Prins Bernard jr. ‘Die moeten de stad worden uitgeflikkerd.’
Ollongren is omgekeerde Schaefer
PvdA-Tweede Kamerlid Henk Nijboer, geeft Soeters deels gelijk. ’Samenwerking is prima, maar toch is harde regulering van het middensegment nodig.’ Van minister Kajsa Ollongren van Wonen verwacht hij op dit vlak niet veel. ‘Ze is een omgekeerde Jan Schaefer. Ze praat alleen, maar bouwt en doet niets.’ Jan Schaefer werd in de jaren tachtig als Amsterdamse wethouder Wonen bekend door zijn uitspraak ‘In gelul kun je niet wonen.’ De brug van Pakhuis De Zwijger naar Java-eiland is naar hem vernoemd.
Krachten gebundeld
Om de krachten van Amsterdamse huurders in de vrije sector te bundelen werd gisteren tijdens het symposium officieel de Federatie Huurders in de Commerciële Sector Wonen opgericht. ‘Wonen is een recht! Ook huurders willen geborgenheid en veiligheid, een ‘thuis’ zonder onzekere huurontwikkeling’, is het motto van de nieuwe federatie.
