Jongeren veroordeeld tot dure private huur
In opdracht van het ministerie van VRO keek de TU Delft naar data uit het WoONonderzoek 2024 en stelde de themapublicatie ‘Generation Rent in Nederland?’ samen.
Steeds meer dure private huur
Van de eenpersoonshuishoudens onder de 25 jaar woont 69% in de private huursector. Dat was in 2012 nog 19%. Voor meerpersoonshuishoudens onder de 25 jaar was dit respectievelijk 46% en 27%. De private huursector is vaak erg duur voor deze jongeren, waardoor ze niet of nauwelijks toekomen aan sparen.
Koopstarter steeds ouder
Omdat koopwoningen vaak onbetaalbaar zijn lukt het jongeren steeds moeilijker een koopwoning te bemachtigen. Als het wel lukt komt dat vaak door hulp van familie. Zo versterkt de woningmarkt de ongelijkheid. Rijkere families kunnen hun kinderen wél aan een koopwoning helpen en armere families juist niet. Ondertussen neemt de gemiddelde leeftijd van de koopstarter toe en ligt inmiddels bijna op 38 jaar.
Tekort sociale huurwoningen
De onderzoekers concluderen dat het aandeel huishoudens dat in een corporatiewoning woont sinds de eeuwwisseling gestaag is gedaald en inmiddels onder de 30% ligt. Deze daling is het gevolg van een combinatie van factoren: de verkoop en sloop van corporatiewoningen én het relatief beperkte aantal nieuwbouwwoningen dat in de sociale sector is gerealiseerd. Hierdoor is een structureel tekort aan sociale huurwoningen ontstaan. Voor jongeren onder de 25 jaar heeft deze ontwikkeling grote gevolgen. Waar het vroeger gebruikelijk was om je woonpad te starten in een sociale huurwoning, is dat tegenwoordig veel lastiger. Dit hangt nauw samen met de oplopende wachttijden.
Grote ongelijkheid
De onderzoekers zien een grote ongelijkheid tussen huurders en kopers, waarbij jongeren extra geraakt worden. Er is ‘sprake van een aanzienlijke, en groeiende, vermogenskloof tussen huurders en eigenaar-bewoners die deels samenvalt met leeftijd (jongere versus oudere generaties). Deze kloof heeft niet alleen financiële gevolgen, maar raakt ook aan kansenongelijkheid op de woningmarkt en daarbuiten.’
Investeer in betaalbare huur
De onderzoekers doen ook enkele beleidsaanbevelingen. Investeringen in de huursector kunnen worden gestimuleerd door woningcorporaties meer ruimte te geven, bijvoorbeeld via het afschaffen van de vennootschapsbelasting of het verruimen van geborgde leningen naar het middensegment. Daarnaast zou gekeken kunnen worden naar fiscale prikkels voor kleine particuliere investeerders, zodat zij hun spaargeld inzetten voor de bouw van nieuwe huurwoningen.
Beperk fiscaal voordeel eigen woning
Maar er moet ook gekeken worden naar het eigen woningbezit. Zo oordelen de onderzoekers: ‘Tegelijkertijd is het zinvol om het fiscale beleid rond eigenwoningbezit kritisch te heroverwegen. Zolang het bezit van een koopwoning wordt bevoordeeld, blijft de trein naar vermogensvorming en koopprijsstijgingen harder rijden dan nodig is, en blijven koopwoningen aantrekkelijker dan ze op basis van woonbehoefte alleen zouden zijn. Een herziening van deze fiscale spelregels kan bijdragen aan een eerlijker speelveld tussen huren en kopen, en zo helpen om de kloof tussen eigenaar-bewoners en huurders, en tussen jongere en oudere generaties, te verkleinen.’