Energiearmoede-aanpak
Wat is energiearmoede?
Mensen die in energiearmoede leven hebben moeite om de energierekening te betalen. Niet alleen mensen met een erg laag inkomen kunnen in energiearmoede terecht komen. Ook mensen met een modaal inkomen kunnen moeite hebben met het betalen van de energierekening. Vaak komt dit doordat hun woning erg slecht geïsoleerd is. Om het huis comfortabel te verwarmen moeten zij hoge kosten maken. Toch komt energiearmoede ook voor bij mensen die in een redelijk tot goed geïsoleerde woning wonen.
Extreme maatregelen
Mensen die moeite hebben om de energierekening te betalen, nemen vaak extreme maatregelen om betaalproblemen te voorkomen. Zoals de verwarming niet aan zetten, dikke winterkleding dragen in huis en niet meer douchen. Mensen in energiearmoede hebben vaak veel stress, zijn vaker ziek en kunnen in een sociaal isolement terecht komen. Op momenten dat de energieprijzen explosief stijgen (zoals in 2021 en 2022), worden de problemen groter geworden.
Aanpak van energiearmoede
Huizen isoleren
Verwarming van je huis is de grootste kostenpost op je energierekening. Gemiddeld bijna de helft (47%), maar in slecht geïsoleerde huizen is dat nog meer. Uit onderzoek van TNO blijkt dat energiearmoede het meeste voorkomt in de slechtst geïsoleerde woningen (met energielabel E, F of G). Het belangrijkste om energiearmoede te bestrijden is huizen goed isoleren. Hoe beter je huis geïsoleerd is, hoe minder je de verwarming hoeft aan te zetten.
Huizen isoleren is echter een langetermijnaanpak. Daarbij zijn er ook kortetermijnmaatregelen nodig, zoals financiële hulp en hulp bij kleine maatregelen, zoals radiatorfolie, tochtstrips en waterbesparende kraan- en douchkoppen. Ook aanpassingen in het gebruik van energie (aanpassing van gedrag) waar dat mogelijk is, kan helpen om energiearmoede te bestrijden.
Directe hulp van de overheid
De afgelopen jaren nam de overheid tijdelijke maatregelen om mensen te helpen hun energierekening betaalbaar te houden, zoals het energieprijsplafond, het Noodfonds Energie en de energietoeslag. Deze maatregelen hielpen om mensen in energiearmoede te ondersteunen, en ook om te voorkomen dat mensen in energiearmoede terecht kwamen. Inmiddels zijn de overheidsmaatregelen grotendeels opgeheven.
Mensen in slecht geïsoleerde huizen en mensen met een laag inkomen kunnen nog wel bij de gemeente om hulp vragen bij energie besparen. Het gaat dan om advies van een energiecoach en kleine aanpassingen in huis. Daarnaast kunnen mensen hulp krijgen bij de gemeente of bij hulporganisaties als Geldfit als ze geldzorgen hebben.
Wat kan je zelf doen?
Huurdersorganisaties en bewonerscommissies kunnen huurders op verschillende manieren helpen:
- Help huurders bij energiebesparing en wijs ze de weg naar de verschillende regelingen.
- De informatie van de Woonbond vind je in een overzicht op de campagnepagina Haal energie uit je rekening. Daarnaast heeft de Woonbond een Toolkit Energie Besparen, waaruit je rechtenvrij materiaal kun gebruiken.
- Maak ook gebruik van de informatie die de Woonbond samen met MilieuCentraal ontwikkelde, zoals de video Wat is energiehulp (in 7 talen beschikbaar) en de zoektool om een lokale energiecoach te vinden: energiehulpvinden.nl.
- Spoor de verhuurder aan om huurders goed te informeren over belangrijke energieontwikkelingen en beschikbare hulp, zoals de beschikbaarheid van energiecoaches.
- Motiveer de woningcorporatie en/of de gemeente om huurders te voorzien van een energiedisplay. Een energiedisplay helpt ca. 5% energie per jaar te besparen. De Woonbond heeft hiervoor het project ‘Slimmer met je energie’.
- Huurdersorganisaties kunnen prestatieafspraken maken over de aanpak van energiearmoede met de woningcorporatie en de gemeente. Onderdeel hiervan kan zijn om onderzoek te doen naar energiearmoede in je eigen gemeente. De aanpak van energiearmoede is onderdeel van de prestatieafspraken Verduurzaming sociale woningvoorraad.
Project ‘Energiehulp voor huurders in energiearmoede’
In 2023 is Milieu Centraal het project ‘Energiehulp voor huurders in energiearmoede vanuit de vertrouwde kring’ gestart. De Woonbond ondersteunt dit project met expertise over huurrecht en de huursector.
Vertrouwde kring rond huurders
Veel beschikbare hulp voor mensen die moeite hebben de energierekening te betalen bereikt deze mensen niet. Daar kunnen allerlei redenen voor zijn. Mensen hebben andere dingen aan hun hoofd, schamen zich en willen daarom geen hulp aannemen, ze beheersen de Nederlandse taal niet goed of de hulp sluit niet aan bij hun culturele achtergrond. Om deze mensen te helpen speelt de vertrouwde kring – zoals buren, mensen van de sportclub, de kerk of het gebedshuis – een belangrijke rol.
Neem deel aan het Energiehulpnetwerk
Bewonerscommissies en huurdersorganisaties zijn onderdeel van de vertrouwde kring van huurders in energiearmoede. Wil je weten welke rol je kunt spelen? Ga dan naar de website Energiehulpnetwerk van Milieu Centraal voor meer informatie.